Nauczycielka naszego gimnazjum wyróżniona w Lęborku

25 listopada br. w lęborskiej Fregacie odbyło się uroczyste rozstrzygnięcie XXXI edycji  Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Mieczysława Stryjewskiego. Wśród laureatów pojawiła się również Krystyna Lewna – polonistka z luzińskiego gimnazjum.

Za Dama Pyk – opowiadania napisanego po kaszubsku, otrzymała nagrodę Oddziału Miejskiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Lęborku.

To nie jest pierwszy sukces literacki nauczycielki, ponieważ już wielokrotnie otrzymywała nagrody za swoją prozę m.in. w Konkursie im. Jana Drzeżdżona, a także w/w Konkursie Stryjewskiego.

– Opisuję zawsze życie. Ono stanowi wartość prymarną moich opowiadań. Zachowania ludzi, częste ułomności, potyczki… są wątkami głównymi dla tych obrazów literackich. Język kaszubski to narzędzie, którym łatwo mi opisać poczynania bohaterów. Stosuję krótkie dialogi i monologi. Wykreowane przeze mnie postacie skupiają w sobie wiele portretów psychologicznych, a osadzenie ich w przestrzeni onirycznej daje dużo możliwości. Stąd tak soczyste i brutalne zarazem obrazy, w których nie zawsze zwycięża dobro, co pokazałam w nagrodzonym opowiadaniu.

Czynnikiem destrukcyjnym dla mieszkańców zaściankowej osady, Knepelczi, była zawiść i chęć posiadania rozmaitych dóbr materialnych. Nieumiarkowanie w konsumowaniu doprowadza ich do granic szaleństwa i schizofrenicznych zachowań. Zaczynają zachowywać się nie jak ludzie, lecz jak zwierzęta, które w ostatecznym etapie swojej zawiści dokonują zbrodni na znienawidzonej Wrzosowej Pani.

Zachęcam do lektury Damë Pyk!

                                                                                                         K. Lewna

 

 

 


 

 

Dama Pyk

Czë Frãc szed na rëbë do lużku a tak hoczika zalożól o cosz, co mù mia wnetka wãdka zerwane, te òn dostôl druk.

– Alaweter, ceż to je za rëba? – rzek do sã a cignã, aż sã zmok.

A czë wãdka sã zlómila, të òn wzã kam a wërzną w na wòda a to aż zachòlowa. Nen glos gò tak zdziwiôl, że òn jesz rôz chwòcol kam i jesz rôz rzucôl. Òdglos byl taczi sóm: jakbë to tam co zadrënowa hol. Të sã zdją bùkse a wlôz w na wòda. Maklô a maklô i jakbë co czëje, ale to nie je grónt, bo të òn bë doch ju nie żyl, czëbë òn grónt zlapôl. Kożdi wië, że luszk nie mô dna, a òn co trzimô! A to jakbë byl deczél òd gropa, ale wikszé i cąższé. Jakbë kocel tam miôl chto wrzuconë, abò zark? Na mesl ò zarkù òn sã aż wzdrëgnôl. Kò nicht bë doch nie chcôl wëcëgnąc zarka, tim barżi, że òn lë na rëbë szëd! Ale tu pò ni wòjnie…? Kò różnô biwô? Ale zark? Móże skrzeniã ze zlota? Kò ta mësl bëla czesto jinô! To mù sã dëcht widza. Òn, głupi Frãnc i skrzeniã zlota… gdze òn bë so jachôl…Wałłłł! Wszëtcë bë mù zazdroscélé, bo jesz tak nicht rychti nié był z Knepelków nigdzë rëkniôni. Òn, Frãnc, piersi rëknie w swiat a widzôl to i tamto, a të òni bë so gò pitalé czë òn sã nié bojol, a co jôd, a jak tam bëlo…? Ta mësl mù da tëli sëlë, że òn szarpnã i pôd.

– Kò jô sã zerwôl krzyż! – bolejãco zriknôl Frãc. – Ni ma radë, trzeba jisc pò Ydëgô, ten sã zare tak nie wëgôdô, a të trzeba mù co òdpalec, a bdze dobrze.

Tak mie nic tobie nic Frãnc sã zgrzebôl a lôz do wse. Klepié na òkno do Ydëgò. Ten doch nié był zos doma: – Õn je kòl Bolesa, albo gdze indze! – rzëkla ta jeło.

– Gdze indze, to znaczi gdze?!

– Kò jô doch nie wim?

– Ta je chlaplo! – pomëszlôl Frãnc a nekòl do Bolesa. Jo, na szczesce, Ydi tam sédzôl.

– Pochwôlôni Jezus Chrystus! – rzëk Frãnc, ale nié żdol na òdpowiedz,

a wzã Ydygo na strona. Ten zarë wëtrzyzwiôl, a sã wsadzôl mùca na glowa i szed z Frãca.

Bogatim bëc, to je cosz? – mëslelé dwaj, ale żóden sã nie zdradzol, że jemù zanoleżi.

– Në terë të widzisz, że jô nielgôl – wez, a pãknij kam! – kôzôl Frãc. Ydi rzucol! – Zacha, to holeje! Kò më dwaj bdzëmë bogati!

– Abò przestraszôni! – rzëk Frãc.

– Të lë ò tim zarkù, a jô ò zloce, co to Niemcë miele ùkradli! Kò tam je centnar a móże lepi…

– Poj! Jak ma dwaj sã zaprzemë, të to do rada!

– Ale nié òszekùj! Żebë nié blo tak, że jô sóm dwigaja, bò jô cë znaja… Të tyż nié jes taczi na narobienie…– rzëk Ydi.

– Na rôz!

– Rôz! – rzëk Frãc, a të òni „chooooch”! A to nie da radë!

– Tu nie ma co, trzeba lëzc, a jesz kòłosz zwlëc! – rzëk Ydi.

– Ale żebë to nie blo tacze harlãżne? Bo tëch „dosë” më znajëme! – rzek Frãc – z tëma të sã nié dogôdôsz. To cë werwié wszëtko, à na kùncu rzëczë, że to òni nalezlé. Taczéch nij! Bdzë bida! Lepi të żebë to tu na wieczi wieków òsta!

– Ale tak tyż nié móże bëc! Kò trocha bë sã móg podzélëc! Niech tyż mają! A të ju tak marno ò nich mëslisz a òd różnych ich werómpiosz!

– Jô ich znaja lepi jak swôja tasza! To je charlężne a chcëwe, że to bë spod së żarlo!

– Ale më dwaj nié dómë radë?! – albò të jidzësz pò kògòsz, albò më nic nié robimë, a lyzëme dodóm? – rzek Ydi. – Kò ta mòja…

– Të ju mje nic nié gadaj ò ti twòji! Kò ta nawètka nié wiedza, gdze të jes? – rzek Frãc, a machã rãkã.

– Trzeba lezc do wse!– zadecydowôl Frãc. – Ale do kògò më werëmimé? Môsz të kògòs rozëmnegò na mësli?

– Kò jô mëszla ò Bialkù! Òn mò kònia, të tëmë to zhôczimë a szarpniemë a bdzë rut!

– Bialk lubi wiele lazëc pò bùdach. Gdze më gò nalyzemë? – rzek Frãc.

– Nié ma radë! Trzeba gò nalezc! – rzek Ydi. A te òni sã zgrzebale ë lëzle do wse. Bialka nie blo. Bò jakbë òn miôl sëdzëc doma, jak to je tak ceplo!

– Ten stôri figluna je kòl Szornëczi! Trzeba tam lezc! Nié ma radë!

– Wele ze storim strecha! Kò to sã nié mieszczi w glôwie, gdze to lazi pò nocach!

– Bialkù! Bialkù! – wolają ni dwaj.

– Poli so! Cze co! Że wa sã tak wedzyrôta na calô wies? – rzek stôri. A òni mù na to tak a tak.

Zare sã zgrzebôl i z Fòską stôjol kòl lużka.

– Ne të! Wijooo! – przëcig batugã, a Fòska aż klëkla.

– To je zacht skrzënia! – rzek stôri. – Wa mùszita jisc pò kògòs z tegò „sëtëgo kùnca”! Ti mają po dwa kònie.

– Jezës Maria, jak ma pódzëmë pò tëch z „sëtëgo kùnca” kò ti nas zeżrą a nick nié dadzą! – martwiôl sã Frãc. Ti sã dosë! To lë sã tak wëdôwo, ale to tak mie nic tobie nic a jich sã mùszi zgadzac!

– Tu ni ma radë! – gôdô Bialk, më sã nié poradzimë. – A lepi dzyl, jak nic!

– Kò jô nigdë nié pojada do Amëryczi? – rzek Frãc.

– Za czim do Amëryczi? – pitô sã Bialk. – Ti naszi sã lepszi. Jak òni cë tak zaczną òpowiadac, të to sã nierôz zdôwô, że człowiek je w Zimbabwè. Òni nawetka jakbë jich jãzyka gdalë.

– Òn dobrze gôdô! – rzek Ydi. – Mie sã tyż wëdôwô, że ta mòja do mie w inim jãzykù pleszcze, a të jak òna sã westroi… Kò to je do ùcekani… Ale òna nij! To je móda! A wszëtko ze szpinów sprzed x-lat wyjãte – rzek Ydi, a sã zare pòmëszlol, co òn splestôl. Żebë òn sã miôl lepi w nen jãzor ùgrëzle. Ale co z gãmbë wepadlo, to przepadlo!

– Pòjta! A nié chcemë ju ti Fòszczi szafòwac! – rzek Bialk a reknã pod wies. Na okno do Krepla. Ten zare sã zjurzol, a drawi pod luszk.

– Zloto! – gôdô do swoje, a na sã na deka zarzucela i wëwies. Òni lë sã òbezdrzelë, a cali „sëti kùnc” i „zmiari kùnc” był kòl lużkù.

– Cegnąc, mëre! – rikã Krepel. A konie aż klãkle. Kò to nie szlo ani w ta, ani wëwta. Ne kò nié blo radë, trzeba wszetcze konie ze wse alac, a të drawą!

– Żebë wa le tegô nie rozdzarla! – wrzëszcza Krepelka – a të żebë to nie szlo na dno, bo lużk nié mô dna!

– Chto tã jesz zaalarmowôl? – pitô sã Ydi, a Krepel lë sã tak wezdrzôl a rzek:

– Të, te mòje konie mają cëgnąc czë nij?

– Kò mają – zasromôl sã Ydi.

– Ne kò të! – Wijo! Wijo! Ne żryc nie dostóniesz! Wija! ….– Wrzeszczôl Krepel, ale konie ju nié mogle. Legle sã, a bëlo kùnc?

– Tegò zlota tam je zacht! – Cëszele sã lëdze, a zacerale rãcã. – To bdze na ryze, a tòfleczi, a bùkse…– wszeljaczë!

– Noprzód lë to wëdostac! – rzek Frãc, a të sã dzielec.

Ale ti ju bëlë poszczekùni, choc jeż nic nié blo wecignionë z lużkù. Kò taczi naród! Co robic! To wszëtkò chce żëc! I to charlãżne tyż! A nic nié pomóżesz, chocbë lokce ùrobiol! Nëtre je nëtra a kùnc!

A të jak òni sã zapiarle! Ti z jednego a dredziego kùnca! Të to jakbë zdreża. Ale nic! – Ne niech të waje mëre dadzą co z se! – wrzëszczele ti ze „sëtëło kùnca”. A tim to tak szlo w piãte, a ne swoje kònie gnalé, że tim aż szum szed z pëska. Tak tyż to zbùgrowa, a bëlô rut.

– Ne co to je taczego? – òni sã wszëtce dziwile a obzerale jak kòt gorące krepe.

– Kò to je zloto zãbatka!

– Tejler! Òd zydzièra!

– Zloto!

– Alaweter, më jesmë bogati!

– Tëre na béda nama móże na pùczel wskoczëc! He, he…

– Dzélec… a żebë równo! A każdemù równi dzyl… Bò jak nij… të zare sã to zgłosi, a të ti państwowi przëjadą a bdze fardich!

– Chto mô miara – wrzëszczi Frãc. – kùli nas je?

– A stôrô Czarzbùnka?

– A cëż ta nama pomgla? Chto ja widzôl tu?!

– Ale òna je jedna z nas! Knepelkowo to knepelkowo! – rzek Frãc. Ale në babë wiedzëlë na co jima Czarzbùnka, bò òne doch nie ble chlaple! Czarzbùnka jak Czarzbùnka, ale chto tam jesz z nią mieszkòl?

Kò tam bëla Wrzosowô Pani! A ni chłopi aż sã slenilé, czë ja widzële.

– Kò ta stôrô czarownica, kò ta doch sã nié dowi, co më tu mómë welowionë? – gdale në babë a sã różne mëslele. Ale chlop to le je chlop! Temù sã jinaczi zdôwô!

– Jakbë ti Wrzosowi Pani dac sztëk zlota… të òna bë …Ach? – wzdichôl Frãc. A Ydi mët z nim.

Wszëtce chłopi we wse snile ò Wrzosowi Pani, chternã stôrô Czarzbùnka nié wiëdzéc skąd mia? Bò jima jakbë zabraklo òdwodzi? A na stôrô noprzôd zanosza chleba w Pioszeńszczi Las, choc nié blo wolno! Stôrô szla, a to ji wjedno jak przëszlo! A pózni no dzecko… co ni Cegônie wë wrzosu òstawili… Òna tyż podniosla i za swoje chowa.

Kò to cë bëlo dzeùwsa! Jine niż të knepelkowe. Brace! Iskra! Za ta w stednia! Malo… w stow! Kożdi chlop bë skoczol. Iskra – oni gdalë! Wrzosowo Pani. A nawetka tak z polska òni do ni gdale: „dzien dobri, pani”! Në kò të te ich bialczi mògle isc w left. – Taczi znajdze! Nié wiedzec nawetka chto to je? Më, jesmë chtos! Më, jesmë stąd! A to…? Znajda– wrzëszczele?! Pomùchla! To lë tak slypiamë przewrôcô, a to jë wszëtko!

Zeżërlëbë jã, czë bë ni ta stôrô Czarzbùnka, a ta zna to plugastwo falszëwe, a ima grozëla chorobamé a ùrokamé. Të òni sã trzimale z doleka, bò jinaczi nié dosz radë z nimë!

Ale tere zloto! A na zloto kòżdo bialka pùdze! Chlopi wiedzą, co je zloto doma. I chocbë był żeniali, te jednim glosã gôdôl, że Czarzbùnce tyż sã slëcho dzyl, a ju kòżdi z nich leżôl z Wrzosowóm Panią. Aj, Boże, dzãka! Za nasz lużk! Zloto! Wrzosowo Pani!...

Wrzosowo Pani to był chtos! Bialka, tak cenkò w pasu a fejn òbleklo, wlosë czôrne a lsniące, ni to co te knepelkowe bialczi; kò të miëlë taczy kòczi, jakbë sfilcowóno òwczã wolnã spiãte, dludzie spódnice – nié wiedno dosc czëste, a fidzi! Jak òne to wëwiesélë na linë, të tim chlopom so chca rëczec. – Żebë tego blós nicht nié widzôl! – òni sã meslële. – Żebë blós nie padôl deszc, bo to bdze dwie niedziele strôsza lëdzi!

Tak po prôwdze të te jich bialczi wiedno gdale, że „nie mają czase”, bò môle dzece, krowe, kùre, kaczci…

– A derch po bùdach waji trzeba szekac!

A ta!...Òna mia czas! Bò na stôrô ji rzekla, że mô dbac ò së!

Frãc szed piersi, a na òkno letko klepie. Z taką nowoscą kòżdi czul sã jakbë szed z Jezusa Chrystusa; kò tegò doch kòżdi przymnie!

– Co je lóz! – spita sã stôrô Czarzbùnka.

– Kò më wama tu waji dzyl przeniosle – rzek Frãc.

– Dzyl, czego?

– Zlota!

– Biota dali! A mie tu nie wrzëszczë, bo jô prawie spa!

– Zloto!

– Bio wek!

– Zloto!

– Bio! A nie wrzëszcz! Më spima! – rzekla stôrô, a sã zwlekla z wëra i òtemkla ne dwyrze.

– Më tu wama nen dzyl, co slëcho każdemù z nas z Knepelkowa przeniosle. Równo òdmierzone. Choc të babe sã tak sztridowale, że jô meslôm, że mie lep pãknie! Ale co waje, to je tu! Môta! A òna je?

– Chto? – rzekla stôrô, ale wiedza dobrze ò kògò òn sã pito.

A òn lë sã tak na niã wezdrzôl, a bë na cali tidzen miôl snienie… to bë ju bëlo cosz? A tak ta samotność… A ta stôrô jegô? Aj, Boże! Dwa zãbë! Boże, daj pokù! Jakbë to tak miôl bëc z niã człowiek na trzëzwo, ten bë nié dôl radë!

– Môta swój sztëk! – rzek Frãc.

– Cèż wa môta narobione! Wa glepce, wa! – ta Czarzbùnka sã zaczã wëdzérac, jakbë ja cosz postrzélelo!

– Kò më to z lużkù wecignele! – rzek Frync.

– Wa zydziér żecëgo skażela! Wa glepce, wa!

– Tu je waji dzyl! Òstanita z Boga!

Stôrô sã zare òblekla a nëka pod lużk, żebë jima rzec, że to nié slechò do lëdzi. Miele to òstawic, a lezc dodóm. Na to òni sã baro wkùrzele, że nié bdze jima takò, co nié wiedzec chto to je rozkaziwa? I co òna do nich rychti mô? Òni sã znają, a òna …?

Stôrô zmerka, że nic tu pò ni, a sã nawrócela pòd dodóm.

Zlota nie wzã. Òdda.

– Wetknita sã to w rzec! – rzekla.

– Ta je chlaplo – rzekle në bialczi, a chłopi pò równo sã dzélele nim tejla z lużkù.

Czasa sã zwadzele, że kùsk zamalo, abò zawiele temù czë nemù, ale jakosz to szlo.

 

Radosc

 

Bëc bogatym – kò to je marzenie każdegò człowieka. Tak tyż w Knepelkach nastële sete lata. Òni lë sã përzna wilecą ùwilowale a z tim zare rëknele do Miasta i òpendzlowale. Chto miôl wikszi chlebowi piec, ten topiol, abò w kùzni. Ale do kùznie niezachãtno chôdzele, bo kowol jich wiedno òrżną. Zare to sã da zmerkac, że na pólnoce Nordë je nobogatszo wies w calim kraju. Tak tyż wszët­ce zdrzele na jich rozkwjit a dynamiczne rozwijanie.

– Wa mie rzeczeta, ale bez lgani, co wa decht môta za mytel na taczi doróbk – pitol sã gazëtnik.

A ti ju bëlë nauczoni, żebë prowde nié gadac, tak wëmiszlale: jeden gôdôl, że mù cotka z Amëryczi wieldzi spadek przësla, dredzi, że nalôz poniemiecki, stôri czołg, a të sã wszëtczëch wkól pitôl, czë òni bë gò chcele, ale nicht go nié chcôl, tak tyż òn sã gò wzã a sprzedôl na złom. Trzeci miele zacha z Ùnią Europejską a rëntame strukturalnemé.

– Ale wa jesta za mlodi na rënte – gôdôl nen z gazytë.

– Kò më lë tak mlodo wëzdrzime, ale tak poprowdze më ju jesmë chori òd ty robote. Teli lat z aką, òka, szeplą.. To doch jidze w krzyż, że aż sã człowiek nié wie jak legnąc.

A te dzece tak pomale roscą… òni wiedno zmieniale nuta.

Dziwne to bëlo, bo sã jima nawet przëzerale ni weższi ze stoléce. Noprzd mëslelé, że seją marihuana, bo pleszczą wszëtce òd rzeczë, ale żódnego sladù ani widù konopiów. Kò? Nie wiedzec rychti co ich wzbogôcô? A prze tim òni sã jesz robią corôz grepszi a frechowniszi.

– Jo – doktor gôdôl – to je prowda, bò wiele przechodo a jich mocno bolą brzëszi. Wzdãti jaczisz lażą. Niejedni sã mają nadcãte ùszë, kò wëzdrzą jakbë jacze òbrządczi rytualnë ùprowialé. Ale główno przeczena, to jë obżarstwo!

Tak ti z ny stoléce sã przëzeralé; jeden tidzeń, dredzi, trzeci, ale niczegò taczyło podejrzóneło nié przeuważëlé, blós to, że rôz w tidzeniu calo wies jedze do Miasta jakbë na òbjawienie Matczi Boszcze sã nôzdrzëc. Ale kò to dôch nié je nic taczygo. Kòżdi móże jachac do Miasta. Blós tak calo wies narôz? A w bùdinkach nikogo? Żëwegò dëcha nié ma? To je dziwne? Stôri, môli, mlodi, chori… kôżdi jachôl do Miasta jednego dnia ò jedni godzénie. A nazad tyż przejeźdżalé wszëtce razã, a të sã zaczą szarmycel: lómpów pokaziwanie, telewizorow, kaninków, prosent, kołowrotków, i cedow na kneplu.

– To mie wëzdrzi, jakbë to bëlo jaczesz swiãto jich tutejsze? – raportowol nen do stolecé. – Oni dychti jedzã. Pijã wiele sznapsë. Do kòscola nié chodzã, bò to ksãdz przëchodo do nich. Do każdego w ùmówioni dzeń i na osóbno godzena. Prawie kożdi dzeń w jini chëczi je mszô abò modlétwa.

Rôz w tidzeniu przëchodo malôrz a jima robi pòrtrete. Kò të tu sã mózna naobzerac! Cëda! To je za môle slowo. Chłopi oblekają sã jeż jako tako, ale të babë… jedna jak sã westroila, të më sã aż naszczale w bùkse; òna, tako zacht bialka, wbila sã w në kabaretczi, a to ji mùszelo kòl òblékani sã perna porwac, bò mia dzura na kolanie jak pisc. Na to wlożëla krótsze bùkse, a do tego szpilczi, że nie mogla ùlezc.

– Niech podeńdze! – òna rzekla do malôrza, a so sadla na pãk slomë. – Tërë móże malowac! – rzekla, a prze tim tak ukruzowa munia, że temu malorzowi aż ręka zadrza, a chlop był baf.

– To sã tak nie do òdraza malowac! – òn wrzeszczôl. – Kò jak wa mie tak bdzeta straszëla, të mie ërszlak chwôcia, a wéci nié przejada!

Ni ze stolece tyż mëslele, że jima w glowe zańdze, jak òni jesz tam perzna bdą jich podzyrale, tak sã zebrale pod dodóm.

– O niszczi szkodléwoscé do së a spodlecznosce sã to lëdze – rzek doktor òd lepa, – ale nie móże tam bez krómù, bò të to pùdzé wszëtko jak òni chcą. Nie móże bëc sznapsë! To sã wariace! Na trzyzwo, to jesz jima jakosz jidze!

Nôbarzi na swiece òni sã bojele dentyste. Jak òni czële „boli zãb”, në kò te jakbë òni czële kùnc swiata. Tego sã bôleje gorzi jak diôbla. Wrzeszczeni, a dzërce, to bëla jich jedna rada! Jak chtosz sã ju muszol werwac kut, ko te pól wse z nim jacha met do dentyste, żebe go trzemac za lep a szpyre, co bë òn nie zwiorną.

Tak bëlo z ną szpryk Hannką, jak ja zaczą tak bolec, że ju nié blo radë, të pól wse z nią karowa do Miasta, a të dzyl chłopów trzëmôl dwyrzé, a dzyl Hanka, żebë òna nié zwiorną.

 

Chlapli sã chlapli

Czë jich naszed górz, të òni sã midze se werumpiale òd róznëch, ale tyż miele tacze dni, że jima sã tesknilo za dôwnim, dobrim żëca. Të òni rëczelé za nema bulewkama, a jaja a kwasnim mléka…czë òni sã mogle tak legnąc a rozmëszlac ò trowie, zbożu, chòwie.. To bëlë nôlepsze lata jich żëcegò! Oddële bë wszëtko, za to „stôre żëce”, bo „nowygô nie mogą zledac”. Pice, pice, pice.., chto bë dôl rada?! Òni ju nié mogą? Jima sã czãsto pomilelo w dezmarach! Òni chcą tak, jak bëlo czedes?! Stôri wadzol, ale òna i tak lazela po bùdach. A tërë stôri lazi, òna, gdzé blós dësza zapragnie. Ale jak żëc? Czë wszëtko, cë wolno? A nicht niczego nié nakazëje i zakazëje?

Të òni zaczãle rëczëc!

– Më chceme sã ùwolnic òd ty przegrzyszsi! Zlota! Czarzbùnczi! – wrzëszczele.

Stôrô Czarzbùnka czëla w gnotach, że dlugo jich czarame nié wstrzimô, że ti sã coroz to dristniszi a odwożniszi. Ten sznaps robiol swoje. Nij na darmo tam był zakôz prowadzenia krômow. Coroz odwożni òni podchodale: i chlopi i bialczi a ò Wrzosowo Pani sã pitale:

– Kò më doch ju mómë wszëtcze nolepsze stroje! – gôdale na babë, a sã szpyglowale – të, co ti streszi wemiszlają. Derch le ò Wrzosowi Pani më czëjemë, aż to chce ùrwac glowe.

– Chceme ja zabic! A sã wszëtko do nas naprawi.

Stërô Czarzbùnka widza të rozjuszonë mordë. Czële, ¿e przed Jana ich mórze wzisc górz „scinania kanie” i wewlek¹ ja na oemieræ. Tak ty¿ sã zerwa i wzã Wrzosowo Pani pod pazecha i rekną drogą wedle Czornego Lasu prosto do Miasta.

Ale na drodze czekale ju knepelkowi ledze. Widle miele i czede…

– Wa sã gdze wëbirota? – pitalé.

– Nij – rzekla stôrô a przespieszëla krokù.

– Chwace je! Në czarownice przeklętë! Dzise më sã z nima rozpraime!

Wrzucele je na wóz i wewiozle tam, gdze sã wiedno rozpôla swientojańszczi òdzin.

Zdzërle z Wrzosowe Pani kled, tak, że òna stoja calo nagò. Szarpa sã, ale jich bëlo weci. Chlopi ja dotikale, a òna recza. Bjolczi sã do ni smùlele, aż poszamotali ji wlosë. Të jedna przeniosła knip a ùcen ji te klate.

– Szentopierz je tere z cë, a nij Wrzosowo Pani! Wrzosowo Pani! Pykowo Pani! Twwwuj…! Plewale dzywczecu w gãba.

Stôri Czarzbùnce kozale na to wzerać, a czë ta òmdla, të òni ji wjedno jednego w pësk òmieszale.

– Të nié chca zlota! – wrzeszczelé na nia – Tere môsz! Më sã wzãle twój skôrb! Je cë fejn!

Ale stôrô szamota sã z czedów, a rëcza tak miłosiernie, że to aż nié blo do slechani.

– Pùszczeta ja! Pùszczeta! – wrzeszcza. – Òna nie mô wama nic zrobione!

– Òna mô to nama zadóne! – òni na to. – Më przez nia nié móżeme spac i nie móżeme żëc, bò w nas to tak co szëmi a trzeszczi! Dzise më sã ùwolnime òd tego! Kania muszi bëc scãto! I scele Wrzosowi Pani lep.

Stôri Czarzbùnce pãklo serce, a juszi bawile sã do rëna. Pile i fest tancowale. Bëlé z se baro zadowoloni.