19 marca 2021 – Dzień Jedności Kaszubów
19 marca 1238 papież Grzegorz IX zatytułował szczecińskiego księcia „księciem Kaszub” (łac. clare morie... duce Cassubie), potwierdzając dobra podarowane przez Bogusława I zakonowi joannitów pod Stargardem nad Iną. Była to prawdopodobnie pierwsza historyczna wzmianka o Kaszubach.
Profesor Gerard Labuda w Historii Kaszubów w dziejach Pomorza tom I Czasy Średniowieczne, rozdział II, pkt. 1, s. 38 napisał: „Na początek należy wyjaśnić wzajemny stosunki konkurujących ze sobą nazw: Pomorze i Kaszuby.
W źródłach powstałych w polskich środowiskach intelektualnych i od nich zależnych zagranicznych najpierw, już w XI pojawia się i utrwala w XII wieku nazwa chorograficzna (krajowa): Pomorze i zależna od niej nazwa etniczna: Pomorzanie. Tak nazywają swoich północnych sąsiadów mieszkający na południe od nich Polanie. Natomiast nazwa kraju: Kaszuby na jego oznaczenie po raz pierwszy występuje w roku 1238 jako tytuł Bogusława, księcia Kaszub (duce Cassubie), a następnie w bullach papieskich z roku 1245, w których wymienia się ją wśród innych sąsiednich krain (regnum Datie, Cassubiam et Pomoraniam; regnum Boemie, Poloniam, Russiam, Prussiam, Cassubiam et Pomoraniam). Bardziej precyzyjne określenie geograficznego ośrodka krainy pojawiło się w roku 1289 w dokumencie księcia Przybysława, „pana ziemi Białogard na Kaszubach” (dominus terre Belgarth in Cassubia). Nieco wcześniej książę Pomorza Gdańskiego Świętopełk skarżył się w roku 1248 legatowi papieskiemu Jakubowi na brata swego Sambora, iż ten, uszedłszy ze swego księstwa lubiszewskiego do „Kaszub”, stamtąd „z pomocą Kaszubów” pustoszył jego ziemie. Obie nazwy: geograficzna i etniczna pojawiają się tu po raz pierwszy ze sobą razem: Kaszubi jako mieszkańcy Kaszub...”
Zachęcamy do lektury książki prof. Gerarda Labudy „Historia Kaszubów w dziejach Pomorza, tom I Czasy Średniowieczne”.